Os que seguen serán uns apuntamentos-recordatorio da conversa lúcida desta tarde no Museo de Arte Contemporánea Fenosa da Coruña.
A conversa, os puntos de orixe. O desexo e o tempo de espera. Os filmes desexables no poster que os condensaba, a apropiación daquela imaxe que representaría a película para sempre.
Eisenstein. El prado de Bezhin. Fala el da elipse entre fotográmas, (como método, como ferramenta??) Penso na poesía, no papel activo do lector. El fala de reencher…
Ruina e bosquexo, dous indicios coa mema función, activar un mecanismo no espectardor, unha convocatoria poderosa que actúa tarde ou pronto.
E aparece Daguerre, a súa posta en escena, o tridimensional, os decorados, os trucos.
Watteau (hai tan pouco visto polos ollos de J. Berger) e eu fico prendada ao saber que deseñaba desfiles: dispoñer corpos no espazo.O xogo coa perspectiva. O que aporta.
E chega Talbot. Henry Fox Talbot. El fala da Imprenta da natureza, e aparece o perixel, negativo e positivo.
A arte de fixar a sombra. As esquiagrafías.
(É o primeiro creador, de calquera disciplina ao que lle escoito falar de Talbot. E faino con tal admiración que non podo deixar de sentirme afortunada por estar escoitándoo.)
La dama de Corinto.
Lewis Carroll. O libro compartido. El hombre que amaba a las niñas. (Embalsamar, cristalizar aquel momento, sublimación do que se esvae.) Alice nena. Alice muller.
Van Eyck. Leal souvenir. A representación do ideal e do real.
Ghirlandaio.
Cine como arte do retrato.
O pacto entre fotógrafo, cineasta ou pintor co modelo ou actor é similar.
A beleza ten un ritmo interior que require tempo capturar. Fotografía VS Cine.
Tren de sombras. ( Vela contigo hai anos)
A fotografía como fotograma fora de contexto.
Primary.
Unas fotos en la ciudad de Sylvia.
La película está en off. El espectador rellena.
O silencio. TOUCHÉ.
O SILENCIO COMPARTIDO NUNA SALA NA QUE SE PROXECTA CINE MUDO. ( Eu penso no silencio que se produce no poema, e tamén naquel do auditorio ante un recitado)
Medio para instaurar la imagen en el espectador. Onde nos situamos para instaurar a imaxe no espectador.
Cine como forma de coñecemento.
Ser outro ao remate do filme.
E penso, que podería ter estado falando de poesía.
Aplausos.
Pode que xa se dixera case todo sobre Isaac Díaz Pardo. Nesta hora quizáis o silencio fose o máis elocuente e axeitado, o único que verdadeiramente puidera estar á súa altura.
Pensei, ao saber a nova, que xa non me voltaría cruzar con aquela figura miuda na fábrica Castro, perto de Sada. Pensei que xa non se repetiría a voz de miña nai, hai tantísimos anos dicíndome, mentres mirabamos as vitrinas da tenda: Dores, ese é o dono, Isaac Díaz Pardo. Eu dei en pensar que todo o que alí había o facía el, que todo o pintaba, e que ademáis el se encargaba de editar todos aqueles libros que tiñamos na casa. Verdadeiramente el era unha presenza poderosa para a nena que o miraba de esguello atravesar a tenda e sair ata as instalacións da fábrica.
A min gustábame ir alí, aprendín que aquelas pezas exquisitas eran algo extraordinario no xeito en que miña nai as tomaba nas súas mans e mas daba a ver. Cando nacín un dos agasallos foi unha vaixela infantil de sargadelos, teño o cartón de canalóns, os debuxos, as cores, a fraxilidade das asas, gardados na memoria máis inocente, na que non se pode tocar.
Despois viría a historia, o coñecimento e o valor daquel home de pasos lixeiros . O abraio. A admiración.
Hoxe sigo lembrando a última conferencia que lle escoitei, hai poucos anos, cun auditorio pequeno, e el alí, de pé durante case dúas horas, falándonos sen unha nota sequer.
Sinto a súa perda, máis que como intelectual indispensábel, como figura próxima e fascinante que engaiolou á nena. E celebro todo o que foi quen de herdarnos.
Hai na fotografía de Stéphane Lutier un ollo preciso, perfeccionista, implacábel.
Coñezo o seu traballo dende hai un par de anos, tiven a sorte de que me retratase (a foto do blog e da web é súa). Achegueime á súa obra da man do pintor Manuel Suárez, que foi quen mo presentou.
Hai uns días visitei “La geometría de la penitencia”, unha exposición que se presenta no COAG e que, baixo o leitmotif do cárcere da coruña, amosa a arquitectura do abandono, a ruina da prisión, a penitenciaría esfarelándose. Velaí a palabra: penitenciaría. (elevación de pálpebras, boca entreaberta, a descuberta, a conexión)
Son 25 fotografías en branco e negro (sempre en branco e negro), dunha fondura que conmove, nada afectada. Fóra dentro fóra. E as miñas visitas ao cárcere asáltanme na súa proposta. Recupero algunhas palabras, que veñen de lonxe, versos que aínda non, e que me levan a coller o caderno italiano do andel, a buscar as notas, a mirar os bosquexos infantís, as cartas da exposición de Coixet e Berger.
E non sei se as palabras se superpoñen ás imaxes ou viceversa.
Transcribo aquí as notas sobre unha das celas:
Sobre a mesa apuntamentos de galego: 17.3.18
O verbo declinado.
E noutra páxina exercicios de pronomes.
O nome escrito na parede a lápis: UXÍA
eu: O catre metálico, revestido de encaixe, os barrotes, o algodón. Coma tapar o sol co índice. Agochar a ferruxe, o medo, cos encaixes da infancia.
Le cadre métallique, revétu de dentelle, les barreaux, le coton. C’est comme cacher le soleil avec un doigt. Cacher la rouille, la peur, avec les dentelles de l’enfance.
ti:
Magnífica
Filed under: misc
Sempre estou a dicir que un día escribirei un post sobre as pequenas cousas que me fan feliz. Mais que pequenas, cotiás. Esas que poden pasar desapercibidas. Das que poderíamos esquencernos se nos preguntasen pola FELICIDADE.
Pero hoxe erguínme pensando nelas. E reparei no feliz que me fixo o último filme de Jeunet, a lectura de Suite Francesa, de Nemirovsky, a felicitación coa que non contaba e chegou, o cd de La casa azul que non me canso de poñer. Pero tamén esa canción marabillosa de Coque Malla, Berlín, sempre Berlín, coma no último poema que lle estou a escribir a Lois Pereiro para unha homenaxe.
Pensei nunha conversa recente sobre estilográficas vintage e tintas, cómplice. Ese libro delicioso de Papiers Fantaisie, no que aparecen envoltorios de xabróns franceses do s. XVIII. Esa confidencia inesperada en praia Bávaro. Nos últimos moldes para galletas. Na descuberta da estética de “Mad Men”. Escrebo isto e penso que podería clasificar en apartados: libros, música, filmes, obxectos, conversas-encontros, outros.
Si, podería falar da emoción estética (merece post aparte), da súa potencia atroz cando nos alcanza, de como quero fixar eses instantes. Non me canso de redescubrir o xenio de Jeunet, as expectativas con Haneke, ou o que sentín ao escoitar a Rivas na homenaxe aos represaliados, na historia que aquel home me agasallou (sobre a sarna, o xofre, o aceite, e as escolas republicanas), na última sesión do meu obradoiro, na palabra que aínda non che dixen, pero que está…
Transitan estes días pola Coruña algúns mariños imposíbeis de Gaultier que me deslumbran con esa estética tan estética, as listas brancoazuis, os corpos ofrecidos a sí mesmos, e algunha onda al agua.
Míroos coma recén sacados do anuncio do modisto. Fascinada analizo ese total look severo.
E mentres vou no coche penso que un post sobre isto é impensábel. E valoro as posibilidades:
haberá quen o interprete como o anuncio do meu gusto polos homes ben vestidos
haberá quen agarde unha reflexión final sobre a palabra, sobre a crise, sobre a lingua
haberá quen se decepcione coas liñas minimal, simplistas, se queren, do contido
E mentres escrebo isto desafíome na procura dun final deslumbrante, que lle dea a profundidade máis profunda ao post, que deixe pampos aos posíbeis decepcionados, que me reconcilie cos incrédulos, e sen embargo, quero prescindir de calquera parafernalia conceptual, tan necesaria outros días. (Tentacións de falar de Deleuze e o desexo. De porque os homes que vestían camisetas de raias me levaron a Jean Paul, de como o modisto crea toda unha atmósfera para un perfume ou unha prenda, facéndoo recoñecíbel no mundo enteiro. Gaultier apropiouse dun uniforme de traballo e elevouno á categoría de beleza.)
No fondo, só desexo que estean atentos e atopen os seus propios mariños de Gaultier, porque a beleza máis imposíbel pasa desapercibida a cotío, pero estes días asalta as rúas e desarma-paraliza os pensamentos máis elaborados.
Filed under: misc
San Cristovo. A casa familiar. As potas e os testos ateigando a cociña de leña. As bágoas con cebola, e o peixe co sal nas fontes, mentres a sopa, glub, glub. Subo os chanzos coa sopeira da tataravoa, Señor, que non me rompa a min, por favor…
E mentres se friten as patacas, os comensais na mesa coa empanada, póñome a moer o café, coma faría ela, e todo alí, como ben sabe Sándor Marai, nun remexido olfactivo único. Sen esquencer a pólvora, a herba segada de onte.
(Descubro no chinero, entre o pementón dóce, o zucre, algunhas pílulas e o Eko, unha fotocopia da crítica que lle fixo Eyré ao pouso. E cando abro a porta vexo a miña foto, en grande, fotocopiada. Déixoa alí, non hai mellor lugar.)
En días así gústame pararme no medio da voráxine de salsas e culleriñas para o café que non aparecen. Saio da casa, sento no hórreo, escoito aos convidados, as fiestras todas abertas, as conversas, e sei que leva sendo así por anos, por séculos. O calor calmo do medio día para mirar dende fóra, e saber que as pedras, que a couza.
Levo uns días pensando nisto. O meu pequeno de dous anos está nun momento de fascinio coa pintura. Mamá queo pintar, collo un papel, si? Colores, vale?. Acuaguelas, pinturas, si mamá, si? E pinta e pinta, e fai caracois e vermes sobre todo.
Hai algo máis dunha semana na Tate Britain, el no seu carro, papel e cores en man, garabateando, feliz, alí no medio da colección de Turner.
Hai arredor dun mes que asistín ao III Encontro de pintores e poetas que se celebra en Culleredo anualmente. O reto era que os poetas pintasemos algo. Paralizada. Por que? Polo medo ao ridículo? Como pintar entre pintores?
A experiencia foi boísima porque me fixo preguntarme: en que momento perdemos a naturalidade para enfrontarnos a un papel e pintar? En que momento decidimos que o que pintamos non serve? En que momento somos conscientes do ridículo?
E alí, na Tate Britain, o cativo, serio, formal ponse a cantar ondiñas veñen… e sinto que el aínda non, que o ridiculo (rideo, risum, ridículo: aquilo do que se ri) aínda non.
Daquela agora volvo ás acuaguelas por el, e penso nos anos que fará que non pinto con elas, 23? 24? E volvo porque el me pide, mamá unha casa, faille a portaaaaaaaaaaaaaaaa, e agora un can (señor e como pinto eu un can, se non sei!!!) Pero da igual porque el ve un can onde só hai un mamarracho, velaí o ridiculo de quen xulga, na palabra: mamarracho. El non concibe que a súa nai non saiba pintar. El espera de min a naturalidade coa que el enche papeis (fascinada no momento en que da o debuxo por rematado e comeza outro, como decidirá iso?)
E mamá pinta, volve pintar, porque el non a fai sentir ridícula.
Hai uns días rematei Estudios sobre el amor, de Ortega y Gasset. O certo é que di algunhas cousas que me pareceron interesantes, mesmo reveladoras.
Pero nesta ocasión non quería falar delas. Quería falar das outras, desas lindezas que adica á muller (ás veces o varón tampouco fica ben parado) e que marquei con post-it fosforescentes e frechas de lápis. Si, o conxunto de estudos é dos anos vinte, pero non deixa de abraiarme que un pensador apunte comentarios tan, tan, digamos… primitivos?? Non sei se este calificativo se axusta ben ao que quero expresar….
Hai na súa ollada sobre a muller, entre moitos outros prexuizos, unha idealización molesta, polo irreal, polo paralizante.
Non me resisto a compartir algúns deles:
“El fuerte de la mujer no es saber, sino sentir.”
“Así ocurre que esa intuición suele darse relativamente más en la mujer que en el hombre, al revés que el don del intelecto, tan sexuado de virilidad.”
“La mujer enamorada suele desesperarse porque le parece no tener nunca delante en su integridad al hombre que ama. Siempre le encuentra un poco distraído, como si al acudir a la cita se hubiese dejado dispersas por el mundo provincias de su alma. Y, viceversa, al hombre sensible le ha avergonzado más de una vez sentirse incapaz del radicalismo en la entrega, de la totalidad de presencia que pone en el amor la mujer.”
“Por eso quien haya observado con algún cuidado el alma femenina pondrá en duda, como suceso normal, el entusiasmo erótico de la mujer por la belleza masculina. Y hasta puede predecirse qué tipos de mujer serán la excepción a esta regla. Helos aquí: primero, las mujeres de alma un poco masculina; segundo las que desde luego han practicado sin limitaciones vida sexual (prostitutas); tercero, las mujeres normales que tienen tras de sí una vida sexual plenamente ejercitada y llegan a la madurez; cuarto, las que por su constitución psicofisiológica vienen al mundo dotadas de “un gran temperamento”.”
“En la mujer -cuando no es masculina-, la imaginación suele ser paupérrima, y a este defecto conviene atribuir en buena parte la honestidad habitual de la hembra humana.”
“Digámoslo con toda crudeza: a la mujer no le han interesado nunca los genios, como no fuera per accidens; es decir, cuando a lo genial de un hombre van adyacentes condiciones poco compatibles con la genialidad. Lo cierto es que las calidades que suelen estimarse más en el varón para los efectos del progreso y grandeza humanos no interesan eróticamente a la mujer.”
Todo o que eu poda engadir, sobra.
Filed under: misc
Tiña escrito un post sobre a memoria (que é medio así, traidora): o sillín dunha motocicleta vella, unha caixa de Flanín. Pero ao final todo eran tópicos, o paso do tempo, bla bla bla.
Borreino.
E é que o resultado destas olladas ao pasado sempre é o mesmo: unha remata tendo cinco anos e mirando oblicuo aos obxectos.
Sucos: blog de Dores Tembrás 