Verto aquí as palabras da poeta Patricia Meira sobre Auga a través, a plaquette que este outono publicou Apiario. Síntome emocionada, porque admiro o traballo de Meira e só podo recoller a súa lectura atenta , agradecéndollo co corazón:
É unha cuestión de confianza. Saín cedo mercar o traxe de mergullo, dos semisecos, por aquelo da temperatura da auga no norte, e baixei. Non precisaba nin lanterna, os sucos da portada sinalaban a dirección exacta.
Así. Romper a bolsa. Auga a través. E logo cada páxina sería unha casa. A auga cando asulaga a través quéntase inexorablemente, quece do contacto da calor dos corpos que ficaron sentados, da calor dos mesmos xestos ou das bágoas, das chaves, insectos, feridas, pedradas, louza, café, libros, berce, historias, dentes.
Así. Cada páxina unha besta. O corpo dunha besta afundíndose polo peso da auga no estómago, batendo cadáver na lama. E a gravidade da terra en absoluta destrución. E as atmósferas cargando ata sangrarme o naris. Seguir mirando nos versos, tellas tiradas no chan, o plancton en mitose segura, as casas sucias por dentro. Sei que a partir de agora non haberá ningunha sorte, os agoiros serán algo máis que o compás dunha canción que peta na radio, qué será dos nenos? cara onde viaxarán cun pasado tan mollado? cómo sobrevivilos?
É unha cuestión de confianza, sábelo. Sábelo xusto cando o escribes e pensas na posibilidade de mudar esa palabra. Es ti a que fabrica con meticulosidade a botella de aire comprimido para que eu descenda á aldea. Auga a través dos sucos. Auga a traves do papel. Auga a través dos fíos.
So quedan as burbullas do regulador rompendo a superficie do embalse. A violencia. Pechar o libro. A violencia. Mirar ao redor e saír da aldea. Metros cúbicos de nada.
Patricia Meira
O convite chegou dende /ABANCA e /AFUNDACIÓN, que organizaban unha serie de homenaxes ao poeta venezolano no noso país, despois de recoller o Premio García Lorca. En Santiago de Compostela xunto a Miriam Reyes, en Vigo xunto a Anxo Angueira e Manuel Bragado, e na Coruña na tarde onte, xunto a Luis Pousa e eu mesma.
Non vou recoller aquí os méritos, traxectoria ou galardóns, que son moitos, do escritor.
Só me gustaría deixar testemuña de emoción grande que sentín ao coñecelo e poder conversar con el de poesía.
Quizáis a inmersión das últimas semanas na súa obra permitiume asedialo a preguntas antes do diálogo. Son moitos os poemas nos que a palabra e o silencio, o traballo do poeta, esa procura, que un non escolle como di el, pero tamén esa concepción do desexo que está en AMANTE, unha elegancia que fuxe do carnal pero que se rexistra no corpo.
Falar de Valente, dos místicos (Miguel de Molinos ecoando aínda), chegar ao Zen, ao breve como modelo no que o poema se expande, esa necesidade de condensación, os seus alquimistas, que son sobre todo poetas, ese debullar en Basho, e os amores literarios, Ajmatova, Zimmer, Pound…
Na arte do tirador de arco, converterse en centro exacto, apuntar sobre si mesmo, sendo tirador e branco.
Imborrábel a lucidez, a xenerosidade falando da construcción do poema ou contando segredos.
Imborrábel a saraiva na conversa sobre Venezuela con Milena González Cadenas, o escritor Antonio Germán López Ortega e a artista plástica Nela Ochoa de López e o xornalista Luis Pousa.
Ler xuntos na Cronoloxía, coma nenos que comparten pupitre. Feliz. Agradecida.
Do encontro os recados. A gravidade.O poder da palabra.
ARS POÉTICA.
Que cada palabra lleve lo que dice.
Que sea como el temblor que la sostiene.
Que se mantenga como un latido.
No he de proferir adornada falsedad ni poner tinta dudosa ni añadir brillos a lo que es.
Este me obliga a oírme. Pero estamos aquí para decir verdad.
Seamos reales.
Quiero exactitudes aterradoras.
Tiemblo cuando creo que me falsifico. Debo llevar en peso mis palabras. Me poseen tanto como yo a ellas.
Si no me veo bien, dime tú, tú que m conoces, mi mentira, señálame la impostura, restriégame la estafa.
Te lo agradeceré, en serio. Enloquezco por corresponderme.
Sé mi ojo, espérame en la noche y divísame, escrútame, sacúdeme.
Rafael Cadenas.
Sae hoxe no Culturas unha reportaxe sobre Rosalía, unha conversa a catro bandas, guíada pola profesionalidade de Ana Abelenda: Luz Pozo, Estíbaliz Espinosa, Yolanda Castaño e eu mesma.
Non está a tarde, a merenda, os exquisitos modos de anfitriona de Luz Pozo. A conversa infinda que se prolonga ata a noite.
Unha sorte debullar a literatura así.
Arrinca este outuno, dentro do programa de lecer do Ágora, un curso que leva por título: De literatura e outras artes.Tódolos mércores de 19:00 a 20:30.
Había tempo que quería traballar neste sentido. Prestar atención ao contacto de determinadas obras da literatura universal con outras disciplinas artísticas como cine, pintura, arquitectura… Coido que dita conexión permite contextualizar a palabra e aprofundar nas características que singularizan determinados movimentos. O que me interesa é reparar nos fíos, máis ou menos explícitos, entre disciplinas.
Como dialogan a literatura e outras manifestacións da vangarda histórica? Cal é a relación entre o personaxe de Ana Karenina e a protagonista da última adaptación que se levou ao cine? E entre as escenas que Dostoievski é quen de capturar e algunhas fotografías do s. XIX? E entre De sobremesa e a pintura prerrafaelita? Ou entre a cerámica de Sargadelos e a obra de Luis Seoane?
Dende clásicos do século XIX, pasando pola vangarda, ata autores recén publicados, o percorrido sinalará conversas, apuntará fontes comúns e espazos transitados pola interdisciplinaridade.
O prazo de matrícula será os días: 9, 10 e 11 de setembro na conserxería do Ágora (9:00 a 14:00 e 16:00 a 20:00).
Alí.
Foi hai semanas que me acheguei ao IES Poeta Díaz Castro. Levaba dous obradoiros. Poesía + Grafiti e Entre palabras. Dous grupos de distintas idades, a mesma entrega.
Xa o teño dito. Cando vou aos institutos sempre a incógnita, a incertidume. Non ten porque sair ben. Non teñen porque aceptar a tregua, a suspensión da realidade máis inmediata que esixe o noso encontro. Son unha estrana, só saben de min que escribo.
E sempre as palabras, a descuberta deliciosa da relación intransferíbel que manteñen coas palabras. Volveu sair a palabra nai, como no CEIP Elviña, e pai, e avoa, mapa, fútbol, natación, bar, e moitas outras que cristalizaron nalgúns dos textos que deixo a seguir. Paga a pena lelos. Hai verdade neles.
Foi un pracer ir a Guitiriz, coñecer o traballo intenso do equipo docente, e aos rapaces que saben ben o que é a terra.
Agradecida por un foro que sen saber o que o agardaba entrou comigo en suspensión.
O ARCO
Cando eu era pequeno,
meu avó sempre me facía
un arco de xoguete,
cun pau e unha corda.
Eu sempre lle pedía
que lles puxese punta ás frechas,
pero non podía ser,
podía mancar a alguén.
PESCA (Óscar Novo)
lembranzas do meu avó,
que xa non está.
Tirabamos a cana dende a beira
ficaban nun espeto e,
mentres,
contabamos historias antigas. p
O INSTITUTO (Nuria Losada)
Para moitos unha experiencia enriquecedora e inolvidable,
para min, unha experiencia que me mataba día a día.
Aquí non sirvo para nada,
volven de vez en cando as ganas de cortar as veas,
pero intento ocultalas e ser feliz,
que as miñas amigas non me vexan sufrir.
Agora, grazas a esas amistades son máis feliz.
ESCALEIRAS (Marta Rocha)
Os colchóns polas barandas,
as almofadas tamén,
e nós enriba delas…
era o mellor.
O BAR (Rocío García)
Recordos de persoas ausentes
non lugar onde a xente o pasa ben.
Bágoas que lembrar
de feitos ocorridos..
Xente que un día marchou
para nunca voltar
para nunca bicar nin abrazar…
BAILAR (Fernanda Mera)
Bailo porque me gusta,
sinto cada paso…
móvome recordando os teus un-dous-tres.
Bailo sen saber que tes algo que ver.
CAMPOS (Sabela Salgueiro)
Ese día de xogos
cando os campos
eran nosos.
As estacións pasando sobre el…
Aqueles tempos sen hora.
MANOLO (Tania Campello)
Faciamos cancións co seu nome
moi graciosas e divinas.
Manolo era máis ca un socorrista.
LAREIRA (Noemi Carro)
Historias de viaxe,
anécdotas,
as túas parvadas…
pero agora non estás.
PEQUENA (Esther)
27 de marzo de 1999.
bebé abandoada
na parada de autobús,
soa, famenta, triste…e
unha pregunta: por que?
Cun ano de vida,
nun hospital,
entre a vida e a morte…e
unha pregunta: por que?
20 de agosto de 2003
unha sorpresa,
un amor que chega
ao seu corazón:
unha familia nova.
Flores brancas,
peluche branca, amor vermello e,
unha pregunta: por que?
ACORDEÓN (Margarita Vidal)
Era a maneira
que tiñas
para facer que todo o mundo
sorrise.
CARAMELOS (Laura Pena)
Sempre agardaba na porta
con caramelos para nós…
sempre buscando o momento
para o xogo
ata o solpor.
Antes non pensaba…
agora desexaría que volveses,
cos teus caramelos, tan ricos,
cos teus abrazos, tan bonitos.
ALDEA (Eva Fernández)
Saír correr ata cansar
sen saber onde vas parar.
Subirme a aquela árbore,
construír ese refuxio,
todo é posible
na aldea que eu debuxo.
A miña aldea é única,
non hai outra igual,
ole a liberdade
a herba que vou pisar.
Xogar cos animais,
aprender a facer un buxo,
todo é posible
na aldea que eu debuxo.
CASA (Jonathan)
O noso mellor xoguete,
o mellor lugar para rir…
nunca poderei repetir
aqueles días
nos que te deixamos ir.
AVÓS (Jesús Roca)
Canto desexaba as fins de semana na aldea dos meus avós,
todo o día xogando entre as vacas, os cans e os cabalos.
Eses días fermosos nos que todo ía ben e que agora se esgotaron…
os meus soños, xa medraron.
GALLETAS (Laura Lobeiras)
Galletas, galletas,
galletiñas da avoa,
galletiñas que deixaches
aquel 14 de febreiro:
galletas de amor,
galletas de despedida.
MÚSICA (Adrián Fariñas)
Sabendo que é a miña vida
Música e Música
é vida…
Sabendo que é de verdade
o amor que lle dou a un caderno
cando en branco está.
MAPA (Paula Paderne)
a Exipto quero ir…
momias, pirámides…
Un calafrío
percorre o meu interior
cando miro o MAPA.
Tan lindo, tan lindo!!
Menudo recibimento me agardaba no CEIP de Prácticas da Coruña. Unha parede chea dos versos do peizoque, e os debuxos dos animais, e Roque e tódolos seus irmanciños coloreados sobre un niño…
Nas aulas tamén pendurados os traballos do peizoque. E fomos todos á biblioteca grande, onde me agardaba máis dunha sorpresa. Despois de contar o conto, e que os pequenos e pequenas participasen dándolle de comer a Roque, fixéronme unha chea de preguntas interesándose por se estaba a escribir máis libros de Roque e os irmáns, e como se chamaban estes, e que onde estaba o pai… Menudo apreto!
Os pequenos agasalláronme cunha cesta chea de galletas espectaculares coas ilustracións de X. Tomás e chocolates de Praliné “para comer tu y tu familia”.
Pero non só iso, tamén me sorprenderon cun broche marabilloso, para poder levar sempre a Roque na lapela. Foi emocionante!
Rematamos todos con tatoo de peizoque.
Inesquecíbel o encontro, o entusiasmo, o bon facer para que as nenas e nenos nos recibisen a esta familia de paporroibos e a min con tanta ilusión!!
Unha aperta grande para toda a niñada de peizoques que deixei no CEIP de Prácticas!
Primeiro foi o recendo, a intución que se concretaba despois daquel primeiro encontro no Portal InnovArte Educación Infantil. Entrar na aula, ver o niño pendurado, cheo de flores e palabras, que os propios nenos confeccionaron con agarimo.
Coido que o peizoque nunca soñou cun niño tan fermoso. Tampouco eu podía agochar os desexos de levalo a Bertarmiráns, onde, como puiden comprobar, traballan e aprenden dun xeito que asombra e admira.
Tiven o pracer de coñecer a Isabel e Ángeles Abelleira, que dende hai meses planearon esta cita. Dicir que foi un luxo é ser inxusta. Penso en cada detalle da mañá do martes e a emoción intacta. Penso na importancia da espera, da ansia que inocularon nos pequenos que agardaban a visita con verdadeiro entusiasmo. A impresión de escoitalos recitar de memoria, de coñecer con exactitude os animais e as palabras correspondentes. Non me chegaban os ollos para admirar as ducias de peizoques engalanados para a ocasión, plumas, pallets, brillantinas, pestanas XXL, paxariños multicor que comían palabras novas para min: papá, mamá, casa, corazón, tomillo, lavanda, limón, magnolia, cena…
Xosé Tomás e mais eu adicámonos a contar/debuxar a historia deste paxariño, mentres as pequenas e pequenos nos abraiaban coas súas observacións. Foi unha verdadeira delicia!
É un soño ver como empregaron a historia do peizoque para traballar nas aulas. Novamente agradecida e feliz.
Asi o lembran no blogue de 5 anos de Educación Infantil.
Xosé Tomás tamén o conta no seu blogue cun feixe de fotos.
Unha das pequenas. Lara, mesmo fixo crónica do encontro no seu blogue.
Sempre voltar.
Foi hai días que regresei á escola da infancia. Sempre é un pracer estar en contacto cos espazos que unha habitou de nena.
Espazos sagrados como as escolas.
O director do centro e todo o equipo docente brindoume a biblioteca e un cento de nenos que coñecían ben a historia do peizoque.
Adubiada con ducias de Roques coloreados polos pequenos e pequenas e un coidado atrezzo para a ocasión non podía máis que rendirme ante todas aquelas olladas curiosas que escoitaban atentas o periplo do meu paxariño.
Emocionada por regresar, encantada de levar ao paporroibo comigo e saber que hai docentes entusiastas que se deixan a pel en cada proposta (o mercado de libros, o traballo con África, as fotos do Bergondo de hai décadas para entender o uso da terra). Non podo máis que felicitar a todo o equipo que conforma a comunidade educativa do Cruz do Sar e dicirlles o feliz que me fixeron aquela mañá.
Coido que dende que son escritora o título que máis ilusión me fixo ata o momento foi o de ser madriña da biblioteca do CEIP Rosalía de Castro da Coruña. Non é para min un título honorífico, por moi honrada que me sinta ao aceptalo, é un título que, dalgún xeito, coma nos contos, convírteme en guardiana deste espazo.
Eu hoxe comprométome a mirar por esta biblioteca, a atender as súas necesidades, na medida do posíbel, a escoitar as peticións e desexos das nenas e nenos que acudirán a ela para vivir con fascinio a lectura.
Eu adícolle a miña vida á palabra, á escrita, por iso mesmo é inevitábel sentir unha gran emoción ao saber que, xunto con Nevado (mascota da biblioteca), formarei parte deste iglú máxico, un iglú de historias e versos que serán sempre acubillo.
Estas foron algunhas das miñas palabras na mañá. Alí, a carón do director do centro, das mestras e mestres, os representantes da Administración Pública, dos membros da ANPA, dos pequenos e pequenas que leron durante un minuto nos seus libros para celebrar a nova biblioteca.
Síntome afortunada de pertencer a esta comunidade que traballa sen tasa dende o presente para o futuro.
Honrada.
O convite que chega onda min en forma de honra. Pode que voltar ano tras ano sexa o modo de despedirme da adolescente que fun. A presentación máis xenerosa, as fotos, os ollos que me miran igual que cando tiña 15. A copia do expediente que me agardaba como agasallo, a insignia.
O grupo de rapazas e rapaces cos que traballarei durante case dúas horas e que me achegarán as súas palabras con maior ou menor risco. Eles nin sospeitan aqueles anos de lecturas e traballos, de ilusión, de mestres definitivos.
Unha das formas que máis me manca é a apatía, e certo desleixo nas formas da rapazada. Pode que contra iso non teñamos moitos recursos. Pero. Pero. Nesa sesión unha palabra que se repite: nai. E eu agradézoa como se fora a primeira vez que a escoito. Pero houbo moitas outras, palabras pequenas, acubillos, verdade.
Míroos, e penso que podo contarlles, que anzois podo botar. Do grafiti á pintura rupestre. O amor, o amor, sempre no ar dos institutos. Pero o certo é que eles saben moito do acontecer poético. E aquí me deixan unha brazada de palabras onde rememorar o que si e o que non daquela mañá no Elviña.
Sempre agradecida, tantos anos despois: Pepa, Lois, Charo, para non esquecer o camiño de regreso.
Sucos: blog de Dores Tembrás 