Xusto nestes días pasados nos que insistía, inmisericorde, na creación, no enigma, na comuñón, chego, ou chega onda min Bichos, de Miguel Torga. Estabamos en Porto, nun deses postos de libros que van dende os últimos best-seller, pasando por contos infantís, chegando a libros-obxecto raros.
E o encontro foi puntual, coma unha cita que tiña esquencido pero que igual se presenta. Así, vexo a portada e teño de volta 19 anos, na facultade, Salinas Portugal e a literatura lusa abrindo fendas. Apenas lembraba os relatos de Torga pero si a sensación da boa literatura. Velo e sorrir foi todo un. O prólogo magnífico. Xusto neses días nos que a creación. A cita da árbore e os froitos. Aí, para min. EXACTA:
“Nenhuma árvore explica os seus frutos, embora goste que lhos comam.”
A cita é todo iso, certo. Pero quizáis, uns máis voyeurs ca outros, por iso cando a comuñón que tentador ir máis aló da mirada, do aceno.
E penso todo isto mentres a palabra ÉXITO merodea, serei máis precisa, mentres merodeo a palabra ÉXITO en relación coa obra de arte (pero sobre isto escribirei outro día), cuestión que Torga tamén aborda no seu prólogo.
Porque o escritor portugués nesta carta-limiar, que é unha marabilla, alude á intemporalidade da obra, á posibilidade de que as xeracións que nos sucedan atopen no seu Bichos o mesmo pracer que atopamos nós. E foi aquí onde pensei noutra variante da comuñón, a que se da entre o público, entre dous lectores, por exemplo. Si, a natureza é distinta a aqueloutra, pero, o movimento é xémeo. Nun concerto de música, nun filme, nun museo dous descoñecidos ante o mesmo cadro-foto-escultura-instalación, nun recital, nunha conversa sobre un autor.
A comuñón só acontece no intransferíbel. Por iso a urxencia inherente para sentir, por un instante, que derrotamos a solitas.
Filed under: recital
e as pegas rebuldás
cubriron as rúas
o asfalto nevado de noces
e todos
cos zapatos de Dorothy
en compaña do lobo
choutando nelas
Así foi o sábado, á tardiña, na praza Cervantes. E non podo, aínda que queira, contar o que foi recitar dende o balcón da librería Couceiro, alí, pedra con pedra, a fonte, os benqueridos. A primeira vez en Compostela.
Emma Pedreira, Ana Cibeira, Begoña Regueiro, Teresa Seara e eu, asaltando viandantes, pelegríns, amigos a golpe de palabra, na praza que se enchía de cadeiras improvisadas. Tamén Lupe Gómez e Luz Fandiño, escoitas atentísimas, amigas, cómplices no verso.
Os que non estiveron poden acreditar, a praza Cervantes, durante unha hora de agosto, nevada de noces.
Filed under: recital
Foi hai semanas, en O’delito. E o encontro entre a nena das cookies e a nena da terra a tempo parcial foi como tiña que ser. Porque, aínda que poéticas distintas, ambas compartimos a chave da porta de Alice.
E alí, nesa praza aberta á palabra, Pedro Ramos -único- preséntanos coma púxiles experimentadas. WORD SLAM TITLE, que cada primeiro domingo de mes convida a dous poetas e abre os micros a quen se atreva.
Entre os que se achegaron tantísimo poeta recoñecido: María Lado, Eduardo Estévez, Ramiro Torres, Xoán Abeleira… que fixeron da mañá un encontro fantástico.
Esa mañá de domingo foi un agasallo.
Primeiro asalto
A
Sabes?: Antes non
agora si percorro
e miro copiloto
penso na perfección
do lugar
no groso da película
na desnutrición que quero darme
pregúntoche pola miña responsabilidade
neste día que decido pesar os cadernos
verter os líquidos
cargar as espirais baixo a luz vermella
do cuarto escuro e falarche ás tentas
entre o fregadeiro e o armario
coser a historia
cun dobre fío
revelar os quilos
coa visión
dun colirio
para que me mires
no (retro)visor
D
Prendes as luces, incauta
sen saber que agora
vou eu
no asento de atrás
-diante-
e os segredos por vir
vouche contar un par de segredos, si?
tamén eu sei de cuartos escuros
na infancia
do recendo dos líquidos
nas cubetas
pero películas distintas
e sabernos así
baixo as luces vermellas
tan outras
transcribindo historias mínimas
para mirarnos
e sen embargo os colirios
o seu poder
da túa man
no (retro)visor
Segundo asalto
D
e non houbo amparo
naquela mañá do vintesete
o ceo caído
na ponte da marquesa
para a nena
que viu pasar os veloces cabalos do Rei
embarradas as medias
e era mágoa
el nin sequera escoitara os aplausos
ela pensaba
ata a escola
7 km
A
Daquela a nena pensou
que se bicaba
unha rá
o príncipe viría e…
-Non, aquela mañá
ela decidiu que sería Republicana-
Vai máis dunha semana da presentación na Coruña de O segredo de Marco Polo, de Francisco Castro. Foi unha tarde fermosa, cómplice, emocionante. Aínda que tarde, non me resisto a apuntar, moi brevemente, algunhas impresións deste pilar fundamental na arquitectura da obra que é o fascinio.
(Non, non vou falar de Venecia, desa presenza que trascende o espazo contextual, dese mapa detallado que anega as páxinas e nos leva da Basílica aos Palazzi, do Gran Canal á praza de San Marco. Tampouco das personaxes que habitan a obra, e que merecerían atención específica. O que presento aquí son apenas uns apuntamentos preliminares sobre o que, para min, sostén a construcción novela.)
Así o dixen na presentación, son tres os pilares fundamentais: LIBERDADE, FASCINIO E AMOR. O máis potente e sobre o que descansan os outros dous é o fascinio. Marco Polo é motor imprescindíbel del, alimentando no protagonista, Marco, soldado raso, a procura de experimentalo en carne propia.
Destaca na obra a habilidade do escritor á hora de introducir as viaxes e descubertas do comerciante de Venecia, sen agobiar a trama, facendo de nós escoitas atentos, ficando alucinados ante a extraordinaria vida de Marco Polo. O fascincio sempre conduce á liberdade, e o amor é fascinio en sí mesmo.
Así, as palabras que aluden a ese abraio multiplícanse, espalladas ao longo da novela, e non podemos máis que ficar rendidos á marabilla.
Ler O segredo de Marco Polo foi para min ler a Francisco Castro, esa voz que percorre a súa narrativa: próxima, cómplice, aguda, cargada de retranca e tamén de poesía. Desafiando continuamente ao lector.
Foi contaxiarme de fascinio, desfrutando en cada páxina da escrupulosa labor de documentación que enriquece a novela sen saturala.
Foi ilusionarme a través das personaxes coa posibilidade de mudar o mundo, a orde establecida, o destino.
Foi apreciar, novamente, a mestría na dosificación da tensión dramática que te precipita á páxina seguinte, ao capítulo seguinte.
É esta unha novela con OFICIO, palabras como arquitectura ou construcción repítense nunha análise máis extensa dela. (Penso por exemplo no riso, en como se pode construir a través del un esquema preciso da relación que o protagonista mantén co resto das personaxes.)
Esta é a decimosexta obra do autor, e non vou falar de tódolos premios e galardóns da súa dilatada e exitosa carreira, confórmome con pensar en tódolos adolescentes que ficarán inoculados de fascinio, como me aconteceu a min, despois de ler estas páxinas.
Filed under: creación
Leo estes días a Valente, debe ser iso.
Pero tamén o último post de Eyré sobre Pereiro. BRUTAL. (Pero non podo poñer un comentario así, BRUTAL e liscar do seu blog sen máis. Pero para que máis se esa é a palabra? Ao meu estilo: Aplausos. Inclinación de cabeza. Porque no seu artigo a precisión na palabra que me fascina. E a verdade sobre Pereiro, a súa obra, a creación, e a celebración como eu tamén a entendo, que non estéril día do patrón.)
Ao que vou. Levo días pensando en cando se frustra o mecanismo da creación, en por que é fallido, en por que non acada éxito. E penso nas responsabilidades, sempre a culpa, escritor, lector, e aí oscilando, porque non todo é absoluto.
Eu non podo crer que dito mecanismo sexa sempre efectivo, non. Non me serve pensar: eu escrebo a palabra quirúrxico e alguén pensa no vo das bolboretas no serán. Non sei explicalo mellor. Quizáis co arte abstracto. Manchas brancas sobre fondo negro e un observador que exclama, unha casa!!
Ao mellor é que aínda creo que a obra ten un obxectivo. Non sei se isto que digo está pasado de moda.
E sen embargo sinto, inevitabelmente, que algo fracasa cando o meu lector se esforza en explicarme a súa versión do poema, e comprobo que esta nin roza o que eu pretendía. Moitas veces a súa interpretación mellora con creces o poema, pero non se trata diso. Afortundamente, e como di Eyré, a obra non debe ficar reducida ao eco das curiosidades, tampouco debe ficar reducida á lectura de quen a escrebe. Desgrazados seríamos.
E sen embargo aprendo que os momentos de COMUÑÓN escasean, por iso tan valiosos. Falo de comuñón cando escritor e lector beben da mesma man en cunca, non a mesma auga, iso é imposíbel. Sabémolo. Conformámonos.
Penso se o esforzo por acceder á palabra, por atopala cando se nos nega, non insiste nesa necesidade de precisión para que o miragre comunicativo, a comuñón.
Traballo estes días sobre o sórdido (quizáis algo diso no blog quen sabe cando), pretendo analizar a palabra, e intento constelacións de outras que orbitan arredor, calibro distancias, porque eu só quero entrar na palabra, poño a proba lindes, comprobo a potencia da súa historia, as connotacións que xa no latín e que hoxe diluidas, pero que están, subxacen. Afoutada inconsciente pretendo acceder á esencia do sórdido, apreixalo, para entendelo e poder escrituralo.
E como non, acubíllome en Valente, Objeto del poema:
Te pongo aquí
rodeado de nombres: merodeo
Te pongo aquí cercado
de palabras y nubes: me confundo.
Como un ladrón me acerco: tú me llamas,
en tus límites cierto, en
tu exactitud conforme.
Vuelvo.
Toco.
(el ojo es engañoso)
hasta saber la forma. La repito,
la entierro en mí,
la olvido, hablo
de lugares comunes, pongo
mi vida en las esquinas:
no guardo mi secreto.
Yaces
y te comparto, hasta
que un día simple irrumpes
con atributos
de claridad, desde tu misma
manantial excelencia.
Sucos: blog de Dores Tembrás 