Hoxe fai un ano que o pouso saía á luz.
Un ano, tantas cousas. Pero hoxe só podo voltar agradecer. O día da cea das letras foi coma unha celebración anticipada.
E si, todo o que segue son tópicos, pero non por iso menos verdade.
Non imaxinaba cando lle entregaba as últimas probas a Miguel Anxo Fernán Vello o que sucederíaco poemario. É máis, durante ese ano de escrita, vendo medrar ao meu recén, os dous no salón, el na mantiña, eu cos poemas a voltas, non sospeitei que algo disto podía acontecer.
O pouso tivo sorte dende o minuto cero, primeiro por contar con un editor exquisito. Con dúas madriñas de excepción, Teresa Seara e Eva Veiga. Con unha obra magnífica para a capa, feita por Manuel Suárez. E por suposto polo apoio incondicional dos meus (familia, amigos); pero non, chamemos ás cousas polo seu nome, apoio non, amor. Porque o pouso é só un eco do que as xeneaolxías que me preceden me deixaron. E si, a maioría dos textos aluden a pequenos-fundamentais actos de amor.
Si, si, si, adicta ao pasado.
Hai dúas razóns que explican por que escrebo e que están por riba de tódalas demáis. A primeira porque non podería deixar de facelo. E a outra porque ese estalido sublime da comunicación escritor-lector, emisor-receptor –o encontro- é do mellor que che pode acontecer na vida.
Daquela a tódolos agradecimentos aqueles, que escribía hai un ano, hoxe sumo a tódalas persoas ás que o pouso me levou. Persoas que chegaron para quedarse. Persoas descoñecidas que nalgún momento se achegaron para facerme saber que o pouso, o pouso. Persoas que me descubriron o seu propio marmelo sanador, propietarios de desnatadoras sen uso, algunha adolescente falando das cuncas de cerámica chinesa e as cereixas nun pub calquera, a deshora, ou esa muller que o venres, despois do encontro, di en voz alta que ela tamén é a nena do río d’abaixo.
E así, así agradezo a oportunidade de terlle rendido a única homenaxe posíbel a ela, á do matriarcado anónimo, á que fixo do zurcido emblema, á da mirada sabedora, á que agardou embarradas as medias, á que me ensinou coa súa resistencia como desafiar a gravidade.
Un ano de pouso e digo, a peito descuberto, que foi algo extraordinario.
Compartilo, unha das mellores cousas da miña vida.
Mañá, ás 16:30, participo no 2º Seminario Internacional de Vangarda Hispanoamericana que ten lugar na Facultade de Filoloxía da Universidade da Coruña.
Si, falarei de Pizarnik, da tensión que define a súa arte poética, da oscilación entre linguaxe e silencio, da frustración da literalidade, do engano da palabra, do abismo e do desencontro.
no
las palabras no hacen el amor
hacen la ausencia
si digo agua ¿beberé?
si digo pan ¿comeré?
Filed under: misc
Os trens. Algúns saben que son devota deste medio de locomoción. Si, algo ten que ver o Murder on the Orient Express de A. Christie, El gallo de hierro de Theroux (que recomendo encarecidamente aos que teñan interese na literatura de viaxes, e en especial por China) e o último anuncio de Chanel nº 5.
(Si, tamén as ducias de triángulos diminutos que quedan no chan do corredor tra-lo paso da revisora, que sempre me saúda amábel, mentres lle extendo o billete.)
Pero o certo é que o tren, dende aquela primeira viaxe que fixera na escola, para ir ata Ferrol ou así, deixoume fascinada. Ir sentada e mirar pola fiestra: as casas, as hortas, os ríos, as piscinas con auga verde, os hoteis, as zonas industriais, as canteiras, as obras, os tuneis, as ovellas, os campos segados, os tractores en silencio, a muller de negro que vai para o médico, tan cedo, entre a xeada.
E despois, dependendo da hora á que o tomas (esta expresión é deliciosa: tomar o tren) a paisaxe sempre distinta. Últimamente teño a sorte de coller o tren a miudo. Segue a ser todo un acontecimento, conserva tódolos ecos daquela excursión primeira, incluida certa excitación ao chegar á estación (outro día falarei das estacións), buscar o vagón, o asento. E aquí, claro, tódalas manías, coma se dun rito se tratase. Sempre ventanilla, no sentido da marcha, sen acompañante. E si, no tren non leo, nin miro revistas, nin aproveito para traballar. No tren vou.
E nas últimas ocasións esta experiencia viuse terribelmente modificada. Porque no vagón un grupo de excursionistas excitadísimas falaban en alto (é un xeito de dicir que berraban) e amargáronme a viaxe prácticamente ata Vigo. Algunha xente miraba para elas incómoda, outros lían a prensa e murmuran de cando en vez. Chegou un momento no que fixen un comentario en voz alta. Nada, coma se non o fixera. Noutra ocasión un home vendo un filme no portátil sen cascos.
Necesidade de que se acondicionen vagóns nos que o silencio sexa a condición para o acceso. É certo, non todo o mundo quere ir no tren, outros len, traballan, clarifican a mente, pensan poemas ou a lista da compra, pero todos desexamos silencio. E para os grupos ou as persoas ás que non lles importe o ruido sempre quedarán o resto de vagóns.
Levo unhas semanas con esta idea do vagón silencioso. E hai uns días un amigo comentoume que nalgúns países xa existe. Lóxico. LÓXICO.
Estou pensando nas medidas de promoción da idea aquí, quizáis autocolantes, un bon slogan: Silencio? No vagón 3, O silencio agárdate no vagón 3 ou Vén, hai silencio para ti. No vagón 3. E a miña mente xa se deleita imaxinando as persoas que iríamos nel….
A primeira vez que lin a Juan Gelman tiña 20 anos: exilio, memoria, perda, verdade, xustiza, compromiso. El hambre se sentaba a la mesa/miraba oblicuo. O deslumbramento polo nome daquel grupo poético “El pan duro”, el pan duro pero luminoso de la nueva poesía.
Con motivo da súa visita á Coruña (para receber o Premio de escritor galego universal outorgado pola AELG, e da súa intervención no III Encontro Cidade da Coruña) tiven a sorte de dar unhas sesións sobre a súa figura e a súa obra en cinco clubes de lectura das bibliotecas municipais. A experiencia foi excepcional. Ter a oportunidade de falar de Gelman, ni a irse ni a quedarse, a resistir, de ler poemas e soletrear cada palabra. Os asistentes, lectoras e lectores entregados, fixeron desas horas un acubillo único e inmellorábel para a obra de Gelman. E falamos de poesía e política, e do que si e do que non. E a fame é tamén aquela outra, a concreta, a da muller que me conta o que era partir na posguerra. E o exilio que nos trouxo a estoutro, o que aquí, o que agora. Pero as cerezas, e os buñuelos de tía Fran, ou a beleza que todos aplaudían, aplaudíamos, deslumbrados.
Emoción.
E daquela chega o luns e Juan Gelman, gentleman, pausado, a falarlles na Real Academia Galega, na rúa Tabernas, a contarlles de viva voz, coas palabras que só el coñece. Expectación. E eu non podía evitar mirar nos rostros cando o poeta le o que nos líamos días antes, e eles, nos, cómplices, asentindo, sorríndonos, fechando os ollos, porque debaixo das palabras de Gelman, estaban as outras, a nosas, as deles, as da sesión. E eu que desexo que coñezan ao poeta. Hai poetas e POETAS, digo nos clubes de lectura, e el é dunha honestidade coa palabra que só algúns mestres conseguen.
E despois dos aplausos, as sinaturas. Un dos asistentes achégase co dossier fotocopiado da sesión, emocionado para que o poeta llo asine xusto baixo o poema Proposiciones. E eu, eu, que non podo máis que sentir que aquilo que lles anunciaba nos clubes se fixo verdade, todos infectados de poesía. Si, si, agora que coñecemos as Confianzas do poeta, pertencemos ao clube dos que saben que con estos versos si harás la revolución.
Afortunada de coñecer a Gelman, de falar brevemente con el de Pizarnik. Afortunada, honrada, de que a súa obra me levase a coñecer a tanta lectora e lector apaixoado de poesía. Extraordinario.
Este venres 23, día do libro, ás 17:30 terá lugar no Forum Metropolitano, na sala Marilyn, un encontro-charla-lectura arredor do pouso. Non vai ser unha presentación ao uso, quero que sexa algo máis.
Esa tarde prometo marmelo, muiño, memoria, amarotes e poñer do revés o conto da leiteira.
Ata entón.
María Lado. Kirmen Uribe.
Eu só lera a obra de María Lado. Unha boa amiga agasalloume berlín hai anos. E de súpeto era tan próxima aquela poesía, algunhas referencias irmás, aquela frescura que me resultaba irresistíbel. Pero todo o mundo me dicía que tiña que escoitala, que en directo os poemas eran tridimensionais. En efecto. Escoitala é iso, ver como as palabras pasan de bimbios a cesto. E o poema final que quixen facer meu ata o último verso.
Con Kirmen Uribe foi distinto. Eu lino hai relativamente pouco e xa o precedía o Premio Nacional de Crítica, xa o avalaba unha inxente cantidade de recoñecimentos internacionais. Isto tamén pesa á hora de ler. Atopei unha delicada contundencia na factura dos poemas, unha luz morna que deixa o peito entre livián e fondo. Así foi onte tamén a súa lectura. E unha proximidade natural que remite á excelencia. Un encontro sinxelo coa verdade da palabra.
O 12 de abril tivo lugar en Vigo un recital organizado por Mª do Carme Kruckenberg para celebrar o día da muller traballadora. Lamentábelmente eu non puiden asistir pero contáronme que foi un acto sentido, entrañábel. Fran Castro púxolle voz e emoción aos meus textos. Non podo estarlle máis agradecida.
Con tal motivo editouse unha pequena antoloxía elas. el, con poemas da propia Mª do Carme Kruckenberg, Lino Braxe, Pili Pallarés e eu mesma.
Aquí vos deixo os meus cinco poemas. Diapositivas a clareo.
Sucos: blog de Dores Tembrás 