José Luis Peixoto. Miguel Anxo Fernán Vello. Dúas voces, dúas emocións, un sentido.
Xa sei que falei noutras ocasións de Miguel Anxo Fernán Vello, pero hoxe foi un verdadeiro pracer escoitalo. Máis aló das miñas debilidades (interésame moito a profundidade do concepto de beleza na súa obra, e ese primeiro poemario de adolescente brillante e lúcido sobre o desexo, que segue sendo unha referencia actualísima a pesar de ter case trinta anos) o poeta de Cospeito agasallounos hoxe con ese preciso dicir do poema, coa cadencia que alenta cada palabra, coa verdade atravesando os textos. Sen esquencer esas transparencias magníficas penduradas nos versos últimos. Así leo eu a Fernán Vello e así puiden escoitalo hoxe.
José Luis Peixoto. Descuberta. Descuberta. Máis aló dalgúns textos soltos que lera na Rede, e da paixón dunha amiga poeta que fala del coma un escritor brillante, non tivera nunca a oportunidade de determe nel coma hoxe. Aquí é onde os directos ofrecen esa dose de proximidade única. Escoitalo. Sen palabras. Ao remate de cada poema exhalacións profundas en tódalas cadeiras de arredor. Dende o primeiro poema o público rendido, rendido, e as postais, e as paisaxes que non sabes se son dentro ou fóra, as irmás, e un amor que me pareceu novo, sen tópicos. Magnífico.
Pensando no post de hoxe preguntábame como dicir, evitando o tópico, que ser finalista xunto a Luz Pozo na categoría de poesía dos premios da AELG 2010 é O PREMIO. Imposíbel facelo.
Daquela só me queda dicir unha vez máis: Feliz. Feliz. Agradecida.
Filed under: Literatura
Hai uns días lín un magnífico artigo de Francisco Castro, algo antigo, no nº 173 do Grial: A pesar de todo. Sobre a promoción da lectura e a presenza do libro no espazo público. Como non está dispoñíbel na rede, e para que este post teña algo de sentido, permítome facer un pequeno bosquexo. Fran reflexiona, cunha retranca finísima, sobre a lectura e os xeitos de promovela. Analiza o que el denomina sete clásicos: Sesións de contacontos (distinguindo entre nenos de dous tipos: tipo 1, “nenos que xa son lectores con pais e nais que se preocupan” por isto. E os nenos tipo 2 con “pais e nais aos que a lectura lles importa máis ben pouco ou nada”) , Autores asinando libros, Presentacións de libros, Campaña institucional, Medios de comunicación, O sistema educativo e As librerías.
Entre os aspectos que trata, interesoume sobre todo o “escaso” efecto das actividades en canto a atraer a un público que non estea previamente interesado, tendo como consecuencia unha porcentaxe de público novo “captado” mínima. Non podo concordar máis.
O artigo levoume a pensar en a quen lle debía eu a afección á lectura e, extrapolando, quenes eran os máximos responsábeis directos á hora de influir en que foramos nenos-adultos-anciáns lectores.
Onte, falando de poesía cunha libreira encantadora, coméntabame que ela non fora lectora de poesía ata que en COU, a súa profesora de literatura galega (nas súas palabras: magnífica, boísima) lle EXPLICARA a poesía: falando de vangardas, esmiuzando De catro a catro, e sobre todo ensinando a ler, quitándolle o medo. Recoñecínme de inmediato.
A miña achega á poesía foi temperá, e veu da man de meus pais, que coido son os que teñen a maior responsabilidade na promoción da lectura, amosándonos ese camiño como desfrute dende ben cativos. Pero recoñezo o papel fundamental dalgunhas profesoras, todas mulleres, no que se iría convertindo nunha paixón, case nunha forma de vida. Dende as primeiras lecturas a todo o que viría detrás: o saco sen fondo da literatura universal. Cada unha desas mulleres, extraordinarias, xa fose na EXB, no instituto, na facultade, infectáronme o amor pola literatura, pola lectura. Elas construíndome esculcadora da palabra, así, coma quen non quere, seductoras, transmisoras lúcidas, suxerindo (reivindico o poder da suxerencia), deixando caer as chaves da porta dos mil cerrollos. Mestras, a súa man trascendendo o estricto programa do curso.
Escaso éxito terá calquera medida de promoción da lectura sen o papel previo e activo da familia e do colectivo docente. Coido que nestes dous pilares reside a única posibilidade de supervivencia da lectura, deles depende a adquisición dun hábito que, transmitido con paixón, inevitábelmente, se convertirá no mellor legado.
Aínda rematei onte de mirar as referencias en Poesía última de amor e enfermidade, de Pereiro. Non me resisto a anotar algúns apuntamentos:
Entre tódolos referentes, 5 premios Nobel. Dun xeito ou outro hai conexións interesantísimas entre eles. Rayuela dentro da rayuela. Finalmente son dous directores de cine (e non un como apuntara no post anterior): David Lean e Rohmer. Fondo calado de referentes alemáns.
E un novo descubrimento: J. M. Fonollosa, poeta da posguerra, cun traballo inédito prácticamente ao longo de 40 anos. E aquí, esta lectora, completamente rendida ante Pereiro, porque as citas non son só perfectas réplicas, ou pés para os seus poemas (descubro na entrevista do Diario cultural que foron incluidas despois dos textos) senón que van máis alá. Aquí unha das grandezas do poeta monfortino: a cita que recupera de Fonollosa pertence a un poema que se atopou na casa deste último cando faleceu, xunto a varios borradores de poemas e un bosquexo de testamento manuscrito. Daquela todo cobra un significado SUPERIOR, a conciencia de cada cita na obra de Pereiro trascendendo ao autor, á obra mesma. Caleidoscopio.
Salto de casiña a unha reportaxe que publicou El País no 2007 con declaracións dalgúns dos seus compañeiros de “xeración poética”. Nela atopo expresións coas que concordo totalmente como “nieblas centroeuropeas” ou a imaxe de poema como “bisturí”. E de aí vou ó que coido será un apaixoante documental, aínda en proceso, que están a realizar Alexandre Cancelo e Iago Martínez (o mesmo que lle fixo, hai moi pouco, unha interesantísima entrevista a Carlos Oroza, pero esta é outra rayuela á que, se cadra, me adicarei no futuro). Os videos que atopei deste proxecto aproximándome a outro Pereiro. Imprescindíbel. Quédome coa metodoloxía dos dous directores e guionistas do filme, que intúo tan honesta coa poética do monfortino, e que é perfecta como remate do post: “Traballar cun guión pechado, pero coa firme vocación de rebentalo”.
Advirto que este post será caótico. Advirto que mentres tecleo non sei nin como contar o que quero contar.
Comezo polo principio, por Lois Pereiro.
(Pero, para ser honesta, isto que hoxe escribo tamén está relacionado cun artigo que lin sobre o estado da cultura galega (como non lembro nin o nome do escritor nin o xornal, teño que consultar o blog do editor Manuel Bragado, Brétemas, porque era alí onde recomendaban o ditoso artigo. Pero non, non está aí, debeu ser unha entrada do editor no facebook; tampouco. Pois como para lembrar quen recomendaba ese artigo hai 2? 3 días? Nun blog, no facebook? É o mesmo, sigo porque senón non vou contar nunca o que pretendía. Máis tarde probarei no blog Cabaret Voltaire, ao mellor era aí…) O que pasa é que nese artigo o autor falaba de autocompracencia e mediocridade, de falta de universalidade da cultura galega, da necesidade de internacionalizarse, etc. Pareceume unha opinión calquera, sen argumentacións, falar por falar. Botar a lingua a pacer.
Pero o conto é que me molestou.)
Continúo.
Levo unhas semanas con Poesía última de amor e enfermidade a voltas. Lois Pereiro, ese poeta de culto dos oitenta. Magnífico, devastador. E ando algo ensimesmada (nótese que emprego o termo con toda a aleivosía) lendo e relendo, e pasa que quixen interesarme polas referencias que fai o poeta monfortino á literatura universal neste poemario. Unha rayuela infinda na que ando extraviada dende hai días. E como exemplo un par de botóns:
Nerval. Lois Pereiro cita a Nerval. Isto lévame a recuperar algúns poemas, e reviso a súa biografía, e descubro a súa pertenza ao clube dos Hachisianos, e detéñome na súa vida de excesos e namoramentos, e penso na Aurelia, e leo completo o soneto O desdichado, que cita Pereiro. Ademáis consulto unha ponencia sobre a influencia de Nerval na poesía de Lois Pereiro, que, por moi extraordinario que lle pareza ó autor do artigo, está incluida nunhas actas da Universidade de Santiago de Compostela (aforro calificativos para esta institución de recoñecido valor intelectual e universal).
Bernhard. Outro botón. Pereiro cita en dúas ocasións ao escritor austriaco Thomas Bernhard. E eu, confeso, non lin nada de Bernhard. Asi que é Pereiro o que me leva da man ata el, citando uns versos conmovedores. E volta a comezar. Busco información do escritor, e vexo fotos, e a escasísima entrada da wikipedia que aínda me da ganas de saber máis. E daquela, coma un oasis aparece unha entrevista brutal, magnífica que lle fan ao escritor en 1987, dous anos antes de morrrer. A entrevista, xa o dixen, non só é interesantísima, senón que lela é un verdadeiro pracer. Dous libros encargados, poesía e novela, que chegarán para a semana.
Podería seguir, porque a Poesía última contén máis de 25 referencias a poetas, escritores, un compositor de música, un director de cine, mesmo un físico, todos eles figuras indiscutíbeis da cultura universal. Unha Rayuela infinda da que non quero saír, que non deixa de facerme saltar (neste estado de éxtase, anuncio Rayuela dentro da Rayuela, porque Pereiro está sendo un verdadeiro catalizador).
E é unha mágoa, porque escribo todo isto para xustificarme, para demostrarlle ao autor do artigo (lembro que o apelido era galego, pero escribía en español…) que nin sequera vai ler isto, que está completamente errado, e que faga o favor de documentarse algo, de ler. Comprobará que a literatura galega é un caleidoscopio riquísimo. Unha casiña da rayuela con tantas posibilidades como as demáis. Nin máis. Nin menos.
Sucos: blog de Dores Tembrás 